SPIS TREŚCI
1. Warto studiować przyszłość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1.1. Krótkie spojrzenie w przeszłość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1.2. Po prostu foresight . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
2. Foresight i jego istota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
2.1. Różnorodność foresightu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
2.1.1. Foresight technologiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
2.1.2. Foresight branżowy/sektorowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2.1.3. Foresight w kontekście zrównoważonego rozwoju . . . . . . . . . . . . . . 19
2.1.4. Foresight w kontekście jakości życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.1.5. Foresight regionalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.1.6. Foresight strategiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.2. Użyteczność foresightu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
2.3. Megatrendy i trendy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
2.4. Między szansami i zagrożeniami a wyzwaniami . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
2.5. Czarne łabędzie, dzikie karty i słabe sygnały . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
3. Foresight jako proces metodyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
3.1. Metody foresightowe — próba systematyzacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
3.2. Metoda scenariuszowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
3.2.1. Czym są scenariusze? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
3.2.2. Różnorodność podejść i typów scenariuszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
3.2.3. Funkcje scenariuszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
3.3. Metody foresightowe przydatne w procesie tworzenia scenariuszy . . . 80
3.3.1. Burza mózgów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
3.3.2. PEST i inne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
3.3.3. Analiza SWOT i TOWS/SWOT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
3.3.4. Backcasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
3.3.5. Krzyżowa analiza wpływów i analiza strukturalna . . . . . . . . . . . . . . 90
3.3.6. Analiza morfologiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
3.3.7. Metoda delficka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
3.3.8. Panel ekspertów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
4. „Zmyślone 2040” — scenariusze rozwoju . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
4.1. Burmistrz Zmyślonego formułuje wizję rozwoju miasta . . . . . . . . . . . 102
4.1.1. Pierwsza burza mózgów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
4.1.2. Premortem z zaufanymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
4.2. Diagnoza może mieć cechy foresightu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
4.3. Scenariuszowe kroki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
4.3.1. Podejście delfickie (3 w 1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
4.3.2. Technika osi i cztery (?) scenariusze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
4.4. Synchronizacja scenariuszy ze strategią . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
4.5. Pamięć przyszłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
4.5.1. Monitoring i ewaluacja strategii miasta Zmyślonego . . . . . . . . . . . . 116
4.5.2. Programy wdrożeniowe i podejście projektowe . . . . . . . . . . . . . . . . 117
4.6. Post scriptum, czyli gdyby zrobić to inaczej… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
4.6.1. Scenariusze według czterech archetypów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
4.6.2. Redukcja przestrzeni scenariuszowej w ramach krzyżowej analizy
wpływów i logiki MANOA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
4.6.3. Analiza TOWS/SWOT i backcasting, czyli scenariusze o charakterze
strategicznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
5. Dojrzałość strategiczno-foresightowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
5.1. Doświadczenia foresightowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
5.1.1. Perspektywa społeczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
5.1.2. Perspektywa naukowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
5.1.3. Perspektywa biznesowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
5.1.4. Perspektywa administracyjno-samorządowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
5.1.5. Perspektywa przestrzenna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
5.2. Model dojrzałości foresightowej — na przykładzie biznesowym . . . . . 143
5.3. Dojrzałość strategiczno-foresightowa gminy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
5.3.1. Lider . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
5.3.2. Zespoły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
5.3.3. Strategia (dokument) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
5.3.4. Programy strategiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
5.3.5. Zasoby integrujące . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
5.3.6. Zasoby wiedzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
6. Foresight w administracji publicznej — spojrzenie w przyszłość . . . . . 163
7. Słownik metod wykorzystywanych w foresighcie . . . . . . . . . . 170
Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
ISBN 978-83-67231-60-2 e-ISBN 978-83-67231-61-9
Cena książki: 0,00 zł brutto
