Diagnoza zmian w obszarze mieszkalnictwa w zwi??zku z pandemi?? ??? wnioski z Forum Mieszkaniowego 2020
W??dniach 5-6??pa??dziernika 2020??roku, w??zwi??zku z??obchodami ??wiatowego Dnia Mieszkalnictwa odby??o si?? VI Forum Mieszkaniowe organizowane przez??Fundacj?? Habitat for??Humanity Poland. Jest to??coroczne, mi??dzysektorowe spotkanie w??gronie os??b, kt??rym??nie??jest oboj??tne w??jakich warunkach zamieszkuje si?? w??Polsce i??na????wiecie, kt??re wsp??lnie z??nami poszukuj?? odpowiedzi na??pytania o??dost??p do??niedrogich lokali, popraw?? warunk??w zamieszkiwania, rozwi??zania pozwalaj??ce zwi??kszy?? liczb?? lokali.
Po??raz pierwszy Forum odby??o si?? w??formule online. W??wydarzeniu wzi????o udzia?? ponad 150??uczestnik??w. W??dyskusjach, prezentacjach i??panelach uczestniczy??o niemal 40??prelegent??w reprezentuj??cych w??adze centralne i??samorz??dowe, przedsi??biorc??w, praktyk??w, organizacje pozarz??dowe oraz??uczelnie. Organizatorem by??a Fundacja Habitat for??Humanity Poland. Partnerem wydarzenia by?? Instytut Rozwoju Miast i??Region??w oraz??Centrum Doradztwa Rewitalizacyjnego IRMIR, a??patronatem medialnym obj??li to??wydarzenie: Architektura&Biznes oraz??Forum PPP. Wydarzenie zosta??o sfinansowane ze????rodk??w Unii Europejskiej i??Narodowego Instytutu Wolno??ci.
Tegoroczne Forum Mieszkaniowe by??o po??wi??cone zmianom w??obszarze mieszkaniowym spowodowanym lub uwidocznionym przez??pandemi?? COVID-19.
Diagnoza zmian w??obszarze mieszkalnictwa w??zwi??zku z??pandemi??
Pierwszy dzie?? wydarzenia by?? zogniskowany wok???? diagnozy zmian.
Mowy inauguruj??ce??wyg??osili Volker Ziemann (OECD) oraz??Joanna Erbel (Laboratorium Rynku Najmu, Fundacja Blisko). Volker Ziemann podkre??la?? w??swoim wyst??pieniu, ??e??kryzys mieszkaniowy istnia?? od??d??u??szego czasu, ale??pandemia go pog????bi??a oraz??ujawni??a znacz??ce r????nice w??sytuacji mieszkaniowej. Odnosi?? si?? do??interwencyjnych rozwi??za?? wprowadzonych w??wielu krajach, jak np.??dop??aty do??czynszu, podkre??laj??c jednak ryzyko wprowadzania kr??tkowzrocznych rozwi??za??, podczas gdy??najistotniejsze s?? d??ugofalowe racjonalne polityki mieszkaniowe. Joanna Erbel wpisywa??a aktualne zmiany w??znacznie szerszy kontekst zmian klimatycznych wymagaj??cych zweryfikowania podej??cia do??szeregu zagadnie??. Zwraca??a uwag?? na??potrzeb?? odpowiedzialnego, zr??wnowa??onego budowania. Podkre??la??a, ??e??w??dobie koronawirusa zmieni?? si?? stosunek do??mobilno??ci oraz??do??mieszkania poza miastami (r??wnie?? Volker Ziemann podkre??la?? rosn??c?? popularno???? obszar??w pozamiejskich). M??wi??a, ??e??w??zwi??zku z??panedemi?? zacz??t?? zwraca?? wi??ksz?? uwag?? na??dobrze zaprojektowane, ekologiczne i??przyst??pne cenowo mieszkania oraz?? r????ne modele mieszkalnictwa.
Wyzwania w??krajach Globalnego Po??udnia
Trzecia mowa inauguracyjna, w??formie filmu, zosta??a zaprezentowana przez??Mathabo Makut?? (Habitat for Humanity Zambia). Dotyczy??a ona skutk??w pandemii na??mieszkalnictwo w??krajach Globalnego Po??udnia, g????wnie Afryki. Wskazano, ze??pandemia unaoczni??a problem z??dost??pem do??mieszka?? i??godnych warunk??w do????ycia w??r??d mieszka??c??w kraj??w afryka??skich. Wyzwaniem tam jest nie??tylko??dost??p do??wody i??zapewnienie higieny, ale??te?? znalezienie miejsc do??izolacji os??b zara??onych wirusem. Wobec tego Habitat Zambia rozpocz???? prace nad??programem odbudowy systemu mieszkaniowego, kt??ry??by??by lepiej przystosowany do??zmieniaj??cych si?? warunk??w i??bardziej odporny na??wstrz??sy oraz??nag??e zmiany (np.??wybuch kolejnej epidemii).
Zar??wno wyst??pienie Volkera Ziemanna, jak i??prezentacja Mathabo Makuty uwidoczni??y, ??e??problemy w??obszarze mieszkalnictwa istniej??ce wcze??niej i??silnie unaocznione w??czasie pandemii dotkn????y wszystkich bez??wzgl??du na??szeroko???? geograficzn??. S?? tak??samo obecne w??Polsce, Europie, jak i??w??krajach Globalnego Po??udnia.
Wyniki bada??
W??pierwszej cz????ci dnia dr??Alina Muzio??-W??c??awowicz oraz??dr??Aleksandra Jadach-Sepio??o (IRMiR) zaprezentowa??y tematyk?? projekt??w mieszkaniowych w??rewitalizacji. Podkre??lano potrzeb?? uwzgl??dniania mieszkalnictwa przy realizacji rewitalizacji ze??wzgl??du na??wp??yw jako??ci zamieszkiwania na????ycie ludzi, ich relacje i??rozw??j. Zwracano uwag?? na??g????wne typy projekt??w mieszkaniowych w??programach rewitalizacji, w??tym remonty po????czone z??termomodernizacj?? oraz??mieszkania chronione. Dyskutowano o??przyk??adach rewitalizacji, wynikach przeprowadzonych bada?? ewaluacyjnych i??mechanizmach finansowania. Nast??pnie Katarzyna Przybylska (Fundacja Habitat for Humanity Poland) przedstawi??a wyniki badania opinii publicznej dotycz??cego sytuacji mieszkaniowej Polek i??Polak??w. Po??raz kolejny problemy mieszkaniowe zosta??y wskazane jako trzeci najwa??niejszy problem polskich rodzin (po??niskich zarobkach i??braku sprawnie funkcjonuj??cej s??u??by zdrowia). W??r??d tegorocznej puli pojawi??y si?? pytania o??stosunek do??najmu oraz??zainteresowanie ofert?? spo??ecznych agencji najmu. Oko??o po??owa respondent??w wskaza??a, ??e??by??aby zainteresowana tak?? ofert?? jako wynajmuj??cy i??jako najemcy. Pe??na tre???? raportu z??badania dost??pna jest pod??adresem:??https://habitat.pl/files/fm2020/problemy_mieszkaniowe_Polek_i_Polakow.pdf
Panel diagnozuj??cy now?? sytuacj?? mieszkaniow??
Na??koniec pierwszego dnia Forum odby?? si?? panel ???Diagnoza nowej sytuacji mieszkaniowej ??? analiza zmian i??przewidywanych skutk??w d??ugofalowych w??kontek??cie zmian ekonomicznych i??spo??ecznych???. Rozmow?? moderowa??a dr??Aleksandra Jadach-Sepio??o, a??wzi??li w??niej udzia?? przedstawiciele deweloper??w (PFR Nieruchomo??ci oraz??Polskiego Zwi??zku Firm Deweloperskich), organizacji pozarz??dowych (Og??lnopolska Federacja na??rzecz Rozwi??zywania Problemu Bezdomno??ci) oraz??podmiot??w badawczo-rozwojowych (ThinkCo). W??dyskusji wybrzmia??a potrzeba zwi??kszenia poda??y dost??pnych cenowo mieszka?? na??wynajem. Wskazywano, ??e??jest zbyt ma??o mieszka??, ich ceny s?? za??wysokie, wsp????praca pomi??dzy samorz??dami a??deweloperami jest marginalna, dost??pno???? grunt??w zmniejsza si??, a??mieszkania s?? dzi?? traktowane jako dobra luksusowe. Pandemia silnie uwidoczni??a te??problemy. Zwr??ci??a te?? uwag?? na??inne wyzwania. Deweloperzy s?? w??stanie szybko wyj???? naprzeciw oczekiwaniom nabywc??w zmienionym w??wyniku epidemii. Takiej elastyczno??ci brakuje wobec problem??w os??b, kt??re s?? uwi??zione w??przeludnionych mieszkaniach komunalnych lub pozostaj?? w??kryzysie bezdomno??ci.
Rozwi??zania zdiagnozowanych wyzwa??
Drugi dzie?? Forum zosta?? wi??c??zogniskowany wok???? mo??liwych rozwi??za?? ??? pierwszy panel dotyczy?? spo??ecznych agencji najmu, a??drugi innych nowych lub zmienianych rozwi??za?? w??obszarze mieszkalnictwa (jak np.??kooperatywy mieszkaniowe czy??nowelizacja przepis??w o??dodatkach mieszkaniowych). W??dyskusjach analizowano potencja?? tych rozwi??za?? oraz??mo??liwo??ci ich wykorzystania dla stworzenia efektywnego systemu mieszkaniowego.
Spo??eczne agencje najmu
Cz?????? po??wi??cona spo??ecznym agencjom najmu rozpocz????a si?? od??panelu nakre??laj??cego czym jest to??innowacyjne rozwi??zanie. Rozmawiano o??projektowanych przepisach ustawowych, kt??re maj?? uregulowa?? dzia??alno???? spo??ecznych agencji najmu (do??tej??pory takie rozwi??zania powstawa??y oddolnie ??? np.??w??Warszawie Fundacja Habitat for Humanity Poland od??kilku lat prowadzi tak?? agencj??, a??w??Poznaniu dzia??a Miejskie Biuro Najmu). Projekt uregulowania dost??pny jest w??materia??ach konferencyjnych pod??adresem:??https://habitat.pl/forum-mieszkaniowe-2020/baza-wiedzy/. Panel moderowa??a Dyrektor Krajowa Fundacji Habitat for Humanity Poland, Magdalena Ruszkowska-Cie??lak, a??o??rozwi??zaniu dyskutowali przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju oraz??Ministerstwa Funduszy i??Polityki Regionalnej, samorz??du oraz????rodowiska akademickiego. Nast??pnie odby??y si?? trzy r??wnoleg??e sesje po??wi??cone zagadnieniom szczeg????owym ??? ??r??d??om finansowania spo??ecznych agencji najmu, roli spo??ecznych agencji najmu w??polityce mieszkaniowej gminy oraz??za??o??eniom dla tworzenia efektywnych spo??ecznych agencji najmu (skupiano si?? na??relacji mi??dzy agencj?? a??gmin??). W??panelach dyskutowali przedstawiciele w??adz centralnych, samorz??d??w, praktycy w??obszarze prowadzenia spo??ecznych agencji najmu oraz??podnajemcy mieszka?? od??agencji. Dzi??ki temu dyskusje by??y wieloaspektowe, o??ywione, ciekawe i??inspiruj??ce.
Pozosta??e narz??dzia ??? kooperatywy mieszkaniowe / lokal za??grunt / dodatki mieszkaniowe / towarzystwa budownictwa spo??ecznego
W??drugiej cz????ci dnia pod??lup?? wzi??to inne rozwi??zania mieszkaniowe, kt??re obecnie s????przedmiotem prac legislacyjnych. W??cz????ci plenarnej przedstawiciel Ministerstwa Rozwoju, Naczelnik Artur Polak przedstawi?? za??o??enia le????ce u??podstaw nowych regulacji, w??szczeg??lno??ci ustawy o??kooperatywach mieszkaniowych i??ustawy o??rozliczeniu lokal za??grunt (projekty dost??pne pod??adresem:??https://habitat.pl/forum-mieszkaniowe-2020/baza-wiedzy/). Nast??pnie odby??y si?? cztery r??wnoleg??e sesje po??wi??cone (i) kooperatywom mieszkaniowym, (ii) rozliczeniu lokal za??grunt, (iii) towarzystwom budownictwa spo??ecznego oraz??(iv) dodatkom mieszkaniowym. W??tym samym czasie sejmowa Komisja Infrastruktury obradowa??a nad??projektem ustawy wprowadzaj??cej zmiany w??zakresie towarzystw budownictwa spo??ecznego i??dodatk??w mieszkaniowych.
Forum Mieszkaniowe 2020??by??o wydarzeniem ciekawym i??inspiruj??cym. Dyskusje prowadzone by??y na??najwy??szym poziomie przez??profesjonalist??w, ekspert??w i??praktyk??w, a??wnioski z??nich b??d?? przydatne dla tworzenia lepszego systemu mieszkaniowego.
Materia??y pokonferencyjne ??? publikacje i??nagrania
Film prezentuj??cy problemy mieszkaniowe w??zwi??zku z??COVID-19??w??krajach Globalnego Po??udnia.
Playlista nagra?? z??Forum Mieszkaniowego 2020??(stale uzupe??niana).
